Năm 1980, nhân kỷ niệm 600 năm ngày sinh Nguyễn Trãi, tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp quốc UNESCO đã vinh danh ông là danh nhân văn hóa thế giới.
Nguyễn Trãi sinh năm 1380- mất năm 1442, hiệu là Ức Trai. Cha ông là danh sĩ Nguyễn Ứng Long, tức Nguyễn Phi Khanh, và mẹ là Trần Thị Thái, con gái thứ ba của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán- tôn thất nhà Trần. Ông quê gốc ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang (nay thuộc Chí Linh, Hải Dương).
Năm 1400, ông thi đỗ Thái học sinh và từng làm quan dưới triều Hồ. Sau khi nước ta rơi vào sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo với vai trò là mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn cũng như soạn thảo các văn thư ngoại giao. Năm 1442, do bị hàm oan, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi tru di tam tộc trong vụ án Lệ Chi Viên. Năm 1464, sau quá trình xem xét lại, vua Lê Thánh Tông xuống chiếu giải oan cho ông.
Những đóng góp của Nguyễn Trãi vô cùng lớn lao trong lịch sử của dân tộc. Ông là vị anh hùng, một nhà quân sự, chính trị và nhà văn hóa kiệt xuất, một khí phách, là tinh hoa của dân tộc. Tài năng của ông trải đều trên các lĩnh vực, được hậu thế kính phục.
Sự nghiệp vĩ đại nhất của Nguyễn Trãi là tấm lòng vì nước thương dân tha thiết và sự nghiệp đánh giặc cứu nước vô cùng vẻ vang. Tư tưởng chính trị quân sự ưu tú và tài ngoại giao kiệt xuất của ông đã góp phần quan trọng giúp cho phong trào khởi nghĩa Lam Sơn đi tới thắng lợi. Nguyễn Trãi được coi là một nhà tư tưởng lớn của Việt Nam, là một trong 14 vị anh hùng tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
Nguyễn Trãi còn là một nhà văn hóa kiệt xuất. Các tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm:
Văn Chính luận có: tác phẩm Quân trung từ mệnh tập, Bình ngô đại cáo (được xem là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của Việt Nam sau “Nam quốc sơn hà”), Bài phú Chí Linh sơn... và các chiếu biểu khác.
Thơ có các tác phẩm: Ức trai thi tập; Quốc âm thi tập . Nguyễn Trãi là người đặt nền móng cho văn học chữ Nôm của Việt Nam.
Về lịch sử: Vĩnh lăng thần đạo bi
Về địa lý: Dư địa chí - bộ sách về địa lý học cổ nhất còn lại của Việt Nam
Đền thờ Nguyễn Trãi ở Nhị Khê, Hà Nội, ở Côn Sơn, Hải Dương, ở làng Khuyến Lương, nay là phường Trần Phú, quận Hoàng Mai và ở xã Lệ Chi , huyện Gia Lâm, Hà Nội. Tên ông cũng đã được đặt tên cho những con đường lớn, những ngôi trường với bề dầy truyền thống dạy và học ở Hà Nội cũng như ở nhiều tỉnh, thành phố khác ở Việt Nam.
